Bezpieczne zarządzanie majątkiem przedsiębiorstwa wymaga stworzenia mechanizmów, które pozwolą ochronić aktywa przedsiębiorcy przed ewentualnymi roszczeniami wierzycieli. W prawie kontynentalnym dużą popularnością cieszy się konstrukcja trustu. Choć w Polsce ta struktura formalnie nie występuje, rodzime biznesy mogą z niej korzystać, wybierając funkcjonowanie za granicą. Przeczytaj, jak wygląda utworzenie trustu, jak funkcjonuje i kiedy warto skorzystać z tego stosunku powierniczego.
Czego dowiesz się z tego artykułu:
Trust to rodzaj stosunku powierniczego pozwalający na efektywną ochronę majątku przed działaniami wierzycieli i znacznie więcej. Przeczytaj nasz artykuł i dowiedz się:
- Jak funkcjonuje trust i kto bierze w nim udział.
- Czym różnią się między sobą poszczególne rodzaje trustu.
- Czy w Polsce można utworzyć legalny trust i jak obejść ograniczenia.
Trust — co to takiego?
Trust jest instytucją prawną charakterystyczną dla systemu common law, w kontynentalnym modelu prawodawstwa występuje ona znacznie rzadziej. Utworzenie trustu najprawdopodobniej miało miejsce w średniowiecznej Wielkiej Brytanii za sprawą działań Sądu Kanclerskiego. Kiedy w okresie wypraw krzyżowych rycerze udawali się na wojnę, przekazywali zarząd swoim majątkiem zaufanej osobie, aby ta mogła majątkiem zarządzać z myślą o rycerzu i jego rodzinie, a w razie śmierci donatora — z myślą o najstarszym synu.
Aby zapobiec sytuacji, kiedy powiernik odmawiał zwrotu majątku, król wprowadził system słuszności (Law of Equity), które funkcjonowało równolegle do orzeczeń sądowych. Pozwalał on na przywracanie zarządu prawowitym właścicielom. Aby uniknąć ciągłych sporów, opracowano właśnie trust.
CHCESZ UZYSKAĆ NIEODPŁATNĄ PORADĘ DOTYCZĄCĄ TEGO TEMATU?
Skorzystaj z bezpłatnej konsultacji z jednym z naszych specjalistów i dowiedz się więcej.
Jak jest zbudowana instytucja trustu — podstawowe pojęcia
Trust ma się całkiem dobrze w krajach anglosaskich, ale ze względu na mnogość rozwiązań, jakie stosunek powierniczy może spełniać, nie wypracowano jego legalnej definicji. Warto jednak przedstawić mechanizm, według jakiego trust funkcjonuje, aby lepiej zrozumieć jego istotę. W każdym przypadku w truście pojawiają się też trzy typy podmiotów:
1. Donator (Settler), który przekazuje majątek,
2. Powiernik (Trustee), czyli podmiot przyjmujący majątek,
3. Beneficjent (Beneficiary), czyli osoba, która na mocy umowy między donatorem a powiernikiem czerpie korzyści z trustu.
W kontekście trustu niekiedy występują również takie pojęcia, jak:
4. Protector, czyli podmiot sprawujący kontrolę nad działalnością powiernika,
5. Trust deed, będący umową trustu określającą podmioty biorące w nim udział oraz zasady funkcjonowania,
6. Trust distributions — fragment umowy określający zasady podziału majątku między beneficjentów.
Przyjmuje się, że stosunek trustu ma miejsce wtedy, gdy donator przekazuje swój majątek na rzecz powiernika, przenosząc na niego tytuł własności do składników tego majątku lub tworząc inny tytuł prawny. Zadaniem powiernika jest gospodarowanie majątkiem na rzecz wskazanych beneficjentów lub też, aby zrealizować określony cel, dla którego trust został utworzony. Powiernikiem, podobnie jak donatorem może być zarówno osoba fizyczna, jak i prawna.
Cechą charakterystyczną trustu jako stosunku prawnego jest rozerwanie dwóch tytułów do powierzonego majątku:
- prawnego,
- ekonomicznego.
Patrząc na trust od zewnątrz, to powiernik występuje w relacjach z osobami trzecimi — zawiera umowy, zatrudnia pracowników, występuje przed sądem. Ekonomiczna korzyść z majątku jest jednak świadczona na rzecz beneficjentów.
Trzeba też pamiętać, że umowa trustu nie funkcjonuje w formie kontraktu nazwanego. Warunki trustu są kształtowane indywidualnie i mogą obejmować np. realizowanie inwestycji, zarządzanie majątkiem w celu generowania pasywnego dochodu, jak i ochronę majątku przed uszczupleniem.
Jakie rodzaje trustu można wyróżnić?
Trust pozwala osiągnąć zróżnicowane cele. W niektórych przypadkach instytucje zaufania nie przyniosą korzyści donatorowi, ale zaczną działać efektywnie dopiero po jego śmierci. Dlatego wyróżnia się wiele różnych wzorców, według których może działać stosunek powierniczy.
- Asset-Protection Trust — rozwiązanie mające na celu zabezpieczenie majątku na wypadek bankructwa, rozwodu, a także stworzenie korzystnych warunków opodatkowania,
- Dynasty Trust — rozwiązanie pozwalające na modyfikację lub ominięcie procedur spadkowych,
- Employee Trust — konstrukcja zbliżona do Employee Stock Option Plan, angażujących pracowników w budowę struktur korporacyjnych spółki,
- Secret Trust — rodzaj trustu, którego postanowienia zaczynają działać dopiero po śmierci donatora.
To tylko kilka przykładów funkcjonowania stosunków powierniczych. Dobrze obrazuje jednak strategie działania realizowane przez założycieli trustu.
Kiedy założenie trustu ma sens?
Trust może być tworzony praktycznie w każdym celu zgodnym z prawem. Przykładowo posłuży jako mechanizm do obniżenia podatków, ochrony majątku przed wierzycielami, a także planowanego rozporządzania kapitałem i pozostałymi aktywami, które to zasady zastąpią ustawową sukcesję. Bardzo często ma zastosowanie do budowy przyszłości kolejnego pokolenia, kiedy dochody z zarządzanego majątku wspierają beneficjentów i pomagają zadbać o ich przyszłość.
Celem trustu może być planowanie i zarządzanie majątkiem tak, aby przynosił on możliwie największy dochód, np. poprzez wynajem nieruchomości. Do celów podatkowych nierzadko angażowane są struktury z państw kwalifikowanych jako raje podatkowe.
Trust w Polsce — czy da się to zrobić?
W Polsce instytucja trustu nie została przewidziana w obowiązujących przepisach. Nasz kraj nie stał się też sygnatariuszem Konwencji Haskiej z 1985 r. w sprawie prawa właściwego dla trustów. Niemniej jednak polski ustawodawca posługuje się tym pojęciem w kontekście m.in. ustaw o podatkach dochodowych, AMl/CFT, podatku CFC. Przepisy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu zawierają nawet definicję trustu.
Konstrukcją funkcjonująca podobnie do trustu mogą być fundacje rodzinne. Prawo polskie pozwala też na zawarcie umowy o zarząd majątkiem. Niemniej jednak nasz system prawny nie umożliwia zalegalizowania trustu sensu stricte.
Czy polski obywatel może utworzyć trust za granicą?
Choć w polskim prawie nie ma możliwości utworzyć trustu, rezydent podatkowy Rzeczpospolitej Polskiej może skorzystać z rozwiązań dostępnych w innych krajach, aby zabezpieczyć swój majątek. W zależności od tego, w jakim kraju planujesz ekspansję, możesz wykorzystać m.in. prawodawstwo Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii lub Nowej Zelandii. W Europie trust działa z powodzeniem w Szwajcarii i Sint Maarten.
Potrzebujesz zabezpieczyć swój majątek? Sprawdź ofertę Kancelarii Oniszczuk & Associates
Trusty budzą coraz większe zainteresowanie osób dysponujących sporym majątkiem, które chcą rozporządzić aktywami wedle swojego planu i nie godzą się na ograniczenia wynikające z obowiązujących przepisów. Jeśli i Ty szukasz sposoby, aby zabezpieczyć swoje aktywa przed wierzycielami, pominąć kolejność dziedziczenia spadku lub chcesz po prostu inwestować pieniądze tak, aby operacje przyniosły możliwie wysoki zysk, możemy Ci pomóc.
Kancelaria Oniszczuk & Associates to prawnicy specjalizujący się w prawie prywatnym międzynarodowym. Pomożemy Ci w planowaniu i zarządzaniu majątkiem tak, abyś miał pewność, że działasz zgodnie z przepisami. Zlokalizujemy sprzyjające jurysdykcje i pomożemy maksymalnie wykorzystać ich zalety.
