Przekształcenie spółki w nowym wydaniu. Czy wdrożenie przepisów unijnych ułatwi reorganizację spółek?
Przekształcenie spółki dzięki wprowadzeniu nowych przepisów będzie możliwe na inne sposoby niż dotychczas. Projekt nowelizacji kodeksu spółek handlowych pojawił się 8 sierpnia 2022 r. na stronach Rządowego Centrum Legislacji. Stanowi on kolejny etap implementacji przepisów unijnych tzw. pakietu prawa spółek.[1] Planowana zmiana ma na celu zharmonizowanie zasad dotyczących procesów reorganizacji spółek wewnątrz UE. W związku z tym przewidziane w projekcie zmiany obejmują zarówno krajowe jak i transgraniczne procesy połączeń, podziałów i przekształceń spółek.
Czy przewidziane w projekcie zmiany zmierzają do ułatwienia procesów reorganizacji transgranicznych i krajowych?
Nowelizacja ma głównie na celu zwiększenie możliwości transformacji polskich spółek. Zastosowane mają być analogiczne metody wykorzystywane w procedurach transgranicznych, które dotychczas na poziomie krajowym nie były uregulowane w sposób wystarczający.
Poniżej prezentujemy najbardziej interesujące założenia nowelizacji w zakresie reorganizacji krajowych oraz transgranicznych.
Przekształcenie spółki w kraju
Nowelizacja k.s.h. przewiduje wprowadzenie dwóch nowych regulacji dotyczących krajowych reorganizacji spółek. Będzie to: łączenie o charakterze uproszczonym oraz nowy typ podziału – podział przez wyodrębnienie. Dodatkowo wprowadza zmiany dotyczące uczestnictwa spółek komandytowo-akcyjnych w procesach reorganizacyjnych.
-
Podział przez wyodrębnienie
Dodanie do polskiego porządku prawnego nowej instytucji podziału – podziału przez wyodrębnienie stanowi jedną z największych zmian jakie przewiduje projekt nowelizacji KSH. Umożliwia on przeniesienie części majątku spółki dzielonej na istniejącą lub nowo zawiązaną spółkę lub spółki za udziały lub akcję, które obejmuje spółka dzielona, a nie jak ma to miejsce dotychczas wspólnicy spółki dzielonej.
Podział przez wyodrębnienie dawałby nowe możliwości polskim podmiotom oraz większą elastyczność ich działania, jak i działania grup kapitałowych. Mógłby być stosowany zamiast innych transakcji na aktywach (asset deal) czy transakcji związanych z wniesieniem aportu.
-
Połączenie spółek w trybie uproszczonym
Ustawodawca przewidział również wprowadzenie do regulacji krajowych nowego typu połączenia spółek o charakterze uproszczonym. Łączenie spółek w trybie uproszczonym mogłoby być przeprowadzone bez przyznania udziałów lub akcji spółki przejmującej w sytuacji, gdy:
- jeden wspólnik posiada w sposób bezpośredni lub pośrednio wszystkie udziały lub akcje łączących się spółek, albo
- wspólnicy łączących się spółek posiadają udziały lub akcje w tej samej proporcji we wszystkich łączących się spółkach.
Jednocześnie nowelizacja KSH zakłada w takich przypadkach ochronę wierzyciela nieuczestniczącego w połączeniu spółki, posiadającego bezpośrednio wszystkie udziały lub akcje spółki przejmowanej. Wierzyciel miałby możliwość żądać od tej spółki zabezpieczenia swoich roszczeń w terminie miesiąca od dnia ogłoszenia planu połączenia. Musi jednak uprawdopodobnić, że zaspokojenie jego wierzytelności jest zagrożone przez połączenie.
Rozwiązania przewidziane w projekcie nowelizacji KSH mogłyby znacznie usprawnić procedurę łączenia spółek. Nie byłoby potrzeby dokonywania zmian w kapitale zakładowym i stosowania ewentualnych dopłat. Aktualnie budzi to wiele wątpliwości z punktu widzenia gospodarczego jak i podatkowego.
-
Uczestnictwo S.K.A. w procesach reorganizacyjnych
W nowelizacji KSH planowane jest także rozszerzenie aktualnych przepisów reorganizacji spółek o przyznanie spółkom komandytowo – akcyjnym pełnej zdolności do uczestniczenia w procesach połączeń i podziału spółek. Umożliwi to S.K.A. uczestniczenie w procesach reorganizacji krajowych, jak i transgranicznych.
Transgraniczne przekształcenie spółki, czyli reorganizacja transgraniczna
W zakresie transgranicznych operacji, reforma KSH przewiduje wprowadzenie do polskiego systemu prawnego regulacje umożliwiające spółkom przeprowadzenie dwóch nowych typów operacji. Mowa tu o reorganizacji z elementem zagranicznym: podziału transgranicznego i przekształcenia transgranicznego. (w aktualnym stanie prawnym możliwe jest przeprowadzenie wyłącznie łączenia transgranicznego).
Nowelizacja KSH wskazuje na następujące rodzaje podziałów transgranicznych: przez zawiązanie nowych spółek, przez przejęcie i zawiązanie nowej spółki oraz przez wydzielenie. Wskazane rodzaje podziałów transgranicznych przeprowadzić można jedynie poprzez przeniesienie aktywów i pasywów spółki dzielonej na spółkę lub spółki nowo zawiązane, z wyłączeniem spółek już istniejących, co jest aktualnie możliwe w razie dokonywania podziału spółki o charakterze krajowym.
Ustawodawca przewiduje również możliwość przeprowadzenia procesu przekształcenia transgranicznego spółki kapitałowej oraz spółki komandytowo-akcyjnej w jedną. W tym przeniesienia siedziby statutowej do tego państwa zachowując przy tym osobowość prawną.
Kontrola legalności operacji transgranicznych
Nowelizacja KSH celem przeciwdziałania obejściu przepisów przy dokonywaniu operacji transgranicznych rozszerza kontrolę ich legalności. W tym zakresie wprowadzono obowiązek uzyskania zaświadczenia o zgodności takiej operacji z prawem polskim. Aktualnie obowiązek taki istnieje na gruncie połączeń transgranicznych. Kontrola ta będzie dotyczyć kwestii rejestrowych, podatkowych, pracowniczych i karnych. Rejestracja operacji transgranicznej w danym Państwie Członkowskim będzie z kolei uzależniona od wydania takiego zaświadczenia.
Podsumowanie
Kolejna reforma KSH może mieć przełomowe znaczenie dla procesów reorganizacyjnych spółek. Planowe zmiany mogą znacznie uprościć wiele takich procesów zapewniając tym samym stabilność przepisów prawa i większą ochronę podmiotom zainteresowanym takim operacją transgranicznym.
Kiedy nowelizacja KSH wejdzie w życie?
4 maja 2023 r. wszedł do Sejmu ostateczny projekt Ministra Sprawiedliwości. Natomiast 7 lipca 2023 r. Sejm uchwalił nowelizację kodeksu spółek handlowych. Teraz ustawa ma trafić do Senatu.
autorka: r.pr. Marta Pabirowska
[1] Projekt ustawy stanowi implementację dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2121 zmieniającej w odniesieniu do transgranicznego przekształcania, łączenia i podziału spółek dyrektywę (UE) 2017/1132 w sprawie niektórych aspektów prawa spółek oraz wykonanie wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE z 25.10.2017 r., C-106/16
