Spis treści
Likwidacja spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
Proces likwidacji spółki rozpoczynany jest od postępowania likwidacyjnego. Wszczyna się je z momentem zajścia prawnej przyczyny rozwiązania spółki i kończy się unicestwieniem jej bytu skutkującego wykreśleniem spółki z rejestru przedsiębiorców. Przyczyny rozwiązania spółki nie są tożsame z pojęciem rozwiązania spółki, ale do niej prowadzą.
Przeprowadzenie likwidacji spółki z o.o. jest rozbudowanym procesem, który składa się z szeregu czynności podejmowanych w ściśle określonym porządku. Ostatecznie likwidacja powoduje wykreślenie spółki z KRS i ustanie podmiotowości prawnej.
Czym jest likwidacja spółki z o.o.?
Wystąpienie przyczyny rozwiązania spółki nie sprawia, że spółka przestaje jakkolwiek istnieć, zmienia się natomiast cel spółki, którym staje się upłynnienie jej majątku, ściągnięcie wierzytelności i zaspokojenie wierzycieli. Wygasa dotychczasowy sposób reprezentacji spółki (w tym wygasają wszelkie prokury), w miejsce którego wstępuje likwidator. Likwidatorem zazwyczaj jest dotychczasowy członek zarządu. Przepisy wprowadzają zakaz wypłaty dywidendy. Celem spółki w likwidacji jest zakończenie bieżących jej interesów, przy jednoczesnym zakazie podejmowania nowych.
Rozwiązanie spółki z o.o. – podstawy
Podstawy prawne (przyczyny) rozwiązania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością określa art. 270 Kodeksu spółek handlowych, który wymienia:
- przyczyny przewidziane w umowie spółki (np. osiągnięcie celu spółki stało się niemożliwe);
- uchwałę wspólników o rozwiązaniu spółki lub o przeniesieniu siedziby spółki za granicę, która została stwierdzona protokołem sporządzonym przez notariusza;
- ogłoszenie upadłości spółki,
- inne przyczyny przewidziane prawem.
Otwarcie likwidacji następuje z dniem wystąpienia jednej z przesłanek. Należy pamiętać, że likwidacja spółki z o.o. nie następuje jednocześnie ze spełnieniem się przyczyny wskazanej w ustawie.
W praktyce podjęcie przez zgromadzenie wspólników spółki uchwały o jej rozwiązaniu jest najczęstszą przyczyną, której wystąpienie skutkuje wszczęciem postępowania likwidacyjnego. Jeżeli spółka została założona przy wykorzystaniu wzorca umowy, uchwała wspólników o rozwiązaniu spółki może zostać podjęta i opatrzona przez wszystkich wspólników kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub podpisem zaufanym w systemie S24. Ze względu na brak konieczności angażowania notariusza w protokołowanie uchwały cały proces będzie nieco tańszy.
CHCESZ UZYSKAĆ NIEODPŁATNĄ PORADĘ DOTYCZĄCĄ TEGO TEMATU?
Skorzystaj z bezpłatnej konsultacji z jednym z naszych specjalistów i dowiedz się więcej.
Przebieg likwidacji spółki z o.o. – co warto wiedzieć?
Dzień otwarcia likwidacji jest równoznaczny z koniecznością zmiany nazwy podmiotu. Likwidację prowadzi się pod firmą spółki z dodaniem, po formie prawnej działalności, oznaczenia “w likwidacji”. Warto pamiętać o zaktualizowaniu danych m.in. na stronie internetowej lub darmowych witrynach internetowych służących reklamie. Likwidacja spółki z o.o. krok po kroku – co trzeba o niej wiedzieć?
Uchwała wspólników, powołanie likwidatorów i zgłoszenie otwarcia likwidacji spółki z o.o.
Otwarcie likwidacji należy zgłosić do sądu rejestrowego. Do zgłoszenia składanego w formie wniosku należy dołączyć uchwałę o ogłoszeniu upadłości wraz z protokołem zgromadzenia wspólników, nazwiskami i imionami likwidatorów, ich zgodą na pełnienie funkcji likwidatorów oraz ich adresami, a także przedstawić sposób reprezentowania spółki przez likwidatorów.
W okresie likwidacji nie może być ustanowiona prokura. Co do zasady likwidatorami spółki z o.o. są członkowie zarządu. Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, aby zmienić tę zasadę. Likwidatorami w spółce mogą być zarówno wspólnicy, jak i osoby spoza tego grona. W określonych przez prawo przypadkach likwidatorzy spółki z o.o. mogą zostać powołani przez sąd rejestrowy.
Dzieje się tak m.in. w sytuacji, kiedy umowa spółki nie określa kwestii związanych z likwidacją. Powołując likwidatorów, sąd rejestrowy powinien kierować się ogólnymi zasadami reprezentowania spółki oraz zakresem i skalą jej działalności, a także podziałem obowiązków
Obecnie wniosku wraz z dokumentacją nie składa się już w formie papierowej, ale elektronicznej – poprzez Portal Rejestrów Sądowych. Jeżeli umowa spółki została zawarta przez system S24, wniosek składa się poprzez ten system.
Opłata od takiego wniosku wynosi 250 zł, a od ogłoszenia w Monitorze Gospodarczym i Sądowym 100 zł.
Uchwała wspólników o otwarciu likwidacji powinna być podjęta z zachowaniem formy aktu notarialnego oraz większością 2/3 głosów. Umowa spółki może przewidywać inne kworum w tym zakresie. Warto wskazać, że uchwała nie musi być podpisana osobiście. Analogiczny skutek wywołuje podpisanie jej przez wspólników kwalifikowanym podpisem elektronicznym. To istotne zwłaszcza w przypadku podmiotów, w skład których wchodzą podmioty zagraniczne.
Każdy z likwidatorów ma obowiązek zgłaszania do sądu rejestrowego wszelkich zmian, które ich dotyczą, chociażby nie pociągało to za sobą żadnych zmian w zakresie reprezentacji spółki. Zgłoszenie wskazanych wyżej informacji przez likwidatora powinno być dokonane w terminie 7 dni od dnia otwarcia likwidacji.
Likwidatorzy sporządzają coroczne sprawozdania ze swojej działalności. Jeżeli przed likwidacją zarząd spółki nie złożył za dany okres sprawozdania z działalności spółki, to takie sprawozdania powinien sporządzić likwidator. W sytuacji, kiedy zamknięcie spółki z o.o. trwa dłużej, niż rok, sprawozdanie należy składać corocznie. Zwłaszcza w przypadku podmiotów działających na dużą skalę może się okazać, że tych sprawozdań będzie kilka.
W toku likwidacji likwidator ma obowiązek sporządzenia sprawozdania finansowego na dzień poprzedzający otwarcie likwidacji, sprawozdania finansowego za każdy rok obrotowy spółki w likwidacji, sprawozdania finansowego z zakończenia likwidacji sporządzonego na dzień poprzedzający podział między wspólników majątku pozostałego po zakończeniu likwidacji (tj. po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli). Bilans likwidacyjny spółki ma na celu ustalenie wartości majątku spółki. W ten sposób określa się, jakie kwoty mają zostać podzielone, ale także zabezpiecza wspólników przed zaniżaniem wartości aktywów spółki w momencie ich zbycia. Bilansu otwarcia likwidacji nie składa się w repozytorium dokumentów finansowych.
Jeśli likwidowana spółka nie sporządziła sprawozdania za okresy poprzedzające otwarcie likwidacji, to obowiązek w tym zakresie obciąża likwidatorów. Likwidatorzy muszą więc przygotować sprawozdania i za te okresy.
Likwidatorzy spółki odpowiadają za nieprawidłową realizację swoich obowiązków. Zgodnie z art. 293 k.s.h. odpowiedzialność powstaje w razie powstania po stronie spółki szkody wyrządzonej działaniem lub zaniechaniem sprzecznym z prawem lub postanowieniami spółki, chyba że nie ponoszą winy.
Wezwanie wierzycieli spółki
Likwidator ma obowiązek ogłosić w Monitorze Sądowym i Gospodarczym (MSiG) otwarcie likwidacji, wzywając jednocześnie wierzycieli do zgłoszenia ich wierzytelności w terminie trzech miesięcy od dnia tego ogłoszenia. Wierzyciele, którzy nie byli znani spółce lub zgłosili swoje wierzytelności po terminie, mogą żądać zaspokojenia z majątku, który nie został jeszcze podzielony.
Możliwe jest wezwanie wierzycieli również w inny sposób pod warunkiem, że został on wskazany przez uchwałę zgromadzenia wspólników. Przepisy nie precyzują treści wezwania wierzycieli, ale powinno ono zawierać kluczowe informacje oraz informować o terminie zgłaszania wierzytelności. Wezwanie wierzycieli jest niezbędne niezależnie od stanu majątkowego spółki wynikającego ze sprawozdania finansowego.
dOŁĄCZ DO GRONA ZAUFANYCH KLIENTÓW
Czynności zmierzające do likwidacji spółki z o.o.
Likwidatorzy mają obowiązek sporządzenia bilansu otwarcia likwidacji spółki i przedłożenia go do akceptacji zgromadzeniu wspólników. Do zadań likwidatorów należy przeprowadzenie niezbędnych czynności prawnych, zakończonych przez wykreślenie spółki. Wśród nich należy wyróżnić:
- zakończenie bieżących interesów spółki;
- ściągnięcie wierzytelności;
- spełnienie ciążących na spółce zobowiązań;
- upłynnienie majątku spółki.
Zakończenie interesów spółki
Zadaniem likwidatorów jest zakończyć interesy bieżące spółki, zamknięcie rachunków bankowych, rozwiązanie wszelkich umów z kontrahentami oraz pracownikami (najmu, dzierżawy, leasingu, umów o pracę, o współpracę etc.). Celem tych działań jest stopniowe wycofywanie spółki z obrotu. Posiadane zapasy towaru, surowców lub półproduktów należy stopniowo wyprzedawać tak, aby upłynnienie majątku spółki było jak najprostsze.
Na tym etapie spółka realizuje już ostatnie obowiązki wynikające z kontraktów i – o ile jest to możliwe – nie podpisuje już nowych umów. Nawiązanie nowej współpracy jest dopuszczalne, jeżeli zmierza to do usprawnienia przebiegu likwidacji. Przykładem takiego działania będzie np. znalezienie nabywcy na surowiec o niskim stopniu płynności.
Ściągnięcie wierzytelności
Ściągnięcie wierzytelności od dłużników może nie wydawać się skomplikowane, ale w praktyce wiele spółek miewa z tym problemy. Etap ściągania wierzytelności obejmuje zarówno kierowanie do kontrahentów wezwań do zapłaty, wszczynanie postępowań sądowych, jak i przeprowadzanie egzekucji. Dlatego ważne jest, aby realizować poszczególne czynności możliwie jak najszybciej i nie zwlekać np. z wezwaniem kontrahenta do zapłaty lub wytoczeniem powództwa do ostatniej chwili przed przedawnieniem się roszczenia. Ściągnięcie wierzytelności obejmuje także wystąpienie do urzędu skarbowego z żądaniem zwrotu nadpłaty podatku VAT.
Większość przedsiębiorców zdaje sobie sprawę, że dochodzenie należności na drodze procesowej w Polsce potrafi trwać długo. W praktyce często to ten właśnie etap likwidacji spółki z o.o. jest najbardziej czasochłonny. Zwłaszcza w sytuacji, kiedy postępowanie sądowe trafi do etapu odwoławczego, trzeba liczyć się z nawet kilkuletnią zwłoką.
Spełnienie zobowiązań ciążących na spółce
Spółka ma obowiązek spłacić wymagalne wierzytelności. Sumy potrzebne do zaspokojenia lub zabezpieczenia wierzycieli, którzy są znani spółce, ale nie zgłosili się po otrzymaniu wezwania, a także wierzytelności niewymagalne i sporne należy złożyć do depozytu sądowego. W pierwszej kolejności zaspokajani są wszyscy wierzyciele spółki. Nie można przystąpić do podziału majątku między wspólników bez wcześniejszej spłaty długów.
Upłynnienie majątku spółki
Ostatnią czynnością jest pozbycie się majątku osoby prawnej. Jak upłynnić majątek spółki? Składniki aktywów spółki są sprzedawane osobom trzecim. Im wyższą cenę uzyskają od kupujących likwidatorzy, tym więcej pieniędzy spółka będzie miała, aby zaspokoić swoich wierzycieli oraz przeprowadzić podział majątku spółki.
Nowe interesy likwidatorzy mogą wszczynać tylko wówczas, gdy to jest potrzebne do ukończenia spraw w toku. Może to być np. pomoc firmy windykacyjnej w odzyskaniu należności czy transport surowców z położonych w różnych miejscach magazynów. Nieruchomości mogą być zbywane w drodze publicznej licytacji, a z wolnej ręki – jedynie na mocy uchwały wspólników i po cenie nie niższej niż wskazuje uchwała zgromadzenia wspólników.
W realizacji swoich czynności likwidatorzy powinni stosować się przede wszystkim do jednomyślnych uchwał wspólników, a także do postanowień sądu.
Podobnie jak postępowania sądowe, również etap sprzedaży majątku spółki potrafi trwać długo. W trudnej sytuacji znajdują się przede wszystkim przedsiębiorcy, którzy dysponują gruntami znajdującymi się w mało atrakcyjnej lokalizacji, czy też wysokospecjalistycznym sprzętem, na który trudno znaleźć nabywcę. Rozwiązaniem tego problemu nie może być sprzedaż składników majątku po zaniżonej cenie.
W jaki sposób majątek spółki dzieli się między wspólników?
Jeżeli po zaspokojeniu wierzycieli spółce pozostał jeszcze majątek, należy podzielić go między wspólników. W przypadku spółki z o.o podział majątku po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli nie może nastąpić przed upływem 6 miesięcy od dnia publikacji ogłoszenia o otwarciu likwidacji i wezwaniu wierzycieli.
Majątek spółki z ograniczoną odpowiedzialnością dzieli się między wspólników w stosunku do ich udziałów, chyba że umowa spółki przewiduje inną proporcję. Ustalenia posiadanych udziałów dokonuje się na podstawie księgi udziałów prowadzonej przez członków zarządu spółki z o.o. Trzeba pamiętać, że umowa spółki może przewidywać uprzywilejowanie udziałów m.in. w zakresie podziału majątku polikwidacyjnego. Należy jednak unikać ogólnikowych zapisów, które nie wskazują rzeczywistego zakresu uprzywilejowania.
Oznacza to, że jedni wspólnicy mogą otrzymać więcej majątku niż inni lub też zaspokoić swoje prawo z pierwszeństwem. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby określony składnik majątku przeznaczyć na inny cel, niż do podziału, np. jako wkład do nowo zakładanej spółki lub fundacji. Likwidacja sp. z o.o. nigdy nie może jednak prowadzić do całkowitego wyłączenia wspólnika z podziału majątku.
Wypada wspomnieć, że podział majątku między wspólników prowadzi do przysporzenia podlegającego opodatkowaniu. Oznacza to, że należy wykazać wartość tego przysporzenia w deklaracji podatkowej.
Zakończenie likwidacji spółki
Aby zakończyć likwidację, likwidatorzy sporządzają sprawozdanie likwidacyjne, w którym podsumowują przeprowadzoną likwidację. Sprawozdanie zawiera informacje o dacie ogłoszenia likwidacji, dacie zgłoszenia likwidacji, o wezwaniu wierzycieli i ich zgłoszeniu, a także o tym, czy wierzytelności zostały zaspokojone lub zabezpieczane, a w razie niezgłoszenia się wierzycieli – o ich niezgłoszeniu się.
Sprawozdania likwidatorów oraz sprawozdanie finansowe podlega zatwierdzeniu przez zgromadzenie wspólników, które powinno udzielić likwidatorom absolutorium z powierzonej funkcji.
Sprawozdanie likwidacyjne powinno być ogłoszone w siedzibie spółki oraz złożone do sądu rejestrowego.
Zgromadzenie wspólników zatwierdzające zakończenie likwidacji powinno podjąć uchwałę o wyznaczeniu przechowawcy dokumentacji spółki (ksiąg i dokumentów rozwiązanej spółki), a także o sposobie podziału pozostałego majątku pomiędzy wspólnikami spółki. Przepisy stanowią, że dokumentacja pracownika powinna być przechowywana na terenie kraju. Przechowawcę dokumentów może określać umowa spółki, jak również uchwała wspólników.
W praktyce może dojść do sytuacji, kiedy w toku likwidacji spółki utraci ona zdolność do bieżącego regulowania swoich zobowiązań. Nakłada to na likwidatorów obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości spółki. Postępowanie upadłościowe przebiega według innych reguł, niż klasyczne postępowanie likwidacyjne. Pominięcie tego obowiązku może pociągać za sobą odpowiedzialność członków zarządu spółki w trybie art. 299 k.s.h.
Złożenie wniosku o wykreślenie spółki z KRS
Dopiero kompleksowo przeprowadzone postępowanie likwidacyjne stanowi podstawę do złożenia wniosku o wykreślenie spółki z krajowego rejestru sądowego, którego skutkiem będzie ustanie bytu spółki. Wniosek jest składany po zatwierdzeniu przez zgromadzenie wspólników sprawozdania finansowego.
Do wniosku należy załączyć następujące dokumenty:
- sprawozdanie likwidacyjne,
- uchwały zgromadzenia wspólników zatwierdzające sprawozdanie likwidacyjne, sprawozdanie likwidatorów, podział majątku spółki i przechowawcę dokumentów,
- uchwałę zgromadzenia wspólników zawierającą absolutorium dla likwidatorów z wykonanej działalności,
- oświadczenie likwidatora o braku toczących się z udziałem spółki postępować cywilnych, administracyjnych lub komorniczych,
- ogłoszenia zawierającego wezwanie wierzycieli do udziału w postępowaniu konwokacyjnym,
- potwierdzenia uiszczenia opłat za wniosek do sądu rejestrowego oraz ogłoszenie w MSiG.
Niekiedy bywa tak, że spółki z o.o. nie składają sprawozdań finansowych przez kilka lat z rzędu. W takiej sytuacji należy złożyć wszystkie zaległe sprawozdania przed złożeniem wniosku o wykreślenie spółki lub wraz z nim tak, aby sąd rejestrowy otrzymał je przed wykreśleniem spółki.
Po wykreśleniu spółki nie ma już możliwości złożenia elektronicznie zaległych sprawozdań, ale nadal istnieje odpowiedzialność z tego tytułu. Zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości za niezłożenie sprawozdania finansowego grozi kara grzywny lub ograniczenia wolności.
Zakończenie likwidacji spółki z o.o. i co dalej?
Zamknięcie spółki z oo w rozumieniu przepisów kodeksu spółek handlowych to jeszcze nie koniec obowiązków ciążących na likwidatorach. Konieczne jest również dopełnienie innych formalności.
Niezależnie od wniosku o wykreślenie spółki, likwidatorzy powinni dokonać zgłoszenia o zakończeniu likwidacji do właściwego urzędu skarbowego, a jeżeli spółka była płatnikiem składek do ZUS, bo zatrudniała pracowników, to powinna też dokonać stosownego zgłoszenia do ZUS. Opłata od wniosku wynosi 300 zł, przy czym koniecznym jest jeszcze dokonanie opłaty od ogłoszenia w MSiG wykreślenia spółki, wynoszącej 100 zł.
Spółka wykreślona zostanie dopiero po weryfikacji dopełnienia wszystkich nałożonych na likwidatorów ustawą obowiązków oraz po sprawdzeniu, czy złożono wszystkie wymagane sprawozdania. Sam wniosek nie powoduje zatem wykreślenia spółki. Po dokonaniu opisanej weryfikacji sąd wyda stosowne postanowienie i dopiero po jego uprawomocnieniu się podmiot zostanie wykreślony z KRS. Z chwilą wykreślenia spółki ustaje jej byt prawny.
Trzeba pamiętać, że likwidatorzy mają też obowiązek zawiadomić urząd skarbowy właściwy miejscowo dla siedziby spółki o zakończeniu likwidacji i rozwiązaniu spółki. Wraz z zawiadomieniem należy przekazać odpis sprawozdania likwidacyjnego. Do naczelnika urzędu skarbowego trzeba złożyć też formularz VAT-Z z uwagi na zakończenie wykonywania działalności objętej podatkiem obrotowym i NIP-2, czyli aktualizację zgłoszenia identyfikacyjnego.
Nie ma konieczności przekazywania informacji o zamknięciu sp. z o.o. do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych. Dane przechowywane są w CRBR przez okres 10 lat od dnia wykreślenia podmiotu z KRS. Po tym czasie po prostu zostaną usunięte.
Ile kosztuje likwidacja spółki z o.o.?
Nie tylko sposób przeprowadzenia likwidacji spółki jest istotny, ale również koszty podejmowanych działań. Na likwidację spółka powinna bowiem zarezerwować określony majątek. Kluczowe wydatki obejmują:
- koszt wpisania likwidacji do KRS – 350 zł,
- koszt ogłoszenia likwidacji spółki w MSiG — około 300 zł (uzależniony od liczby znaków),
- opłatę za wykreślenie spółki z KRS – 400 zł,
- wynagrodzenie notariusza — około 1000 zł.
Dodatkowo trzeba liczyć się z wynagrodzeniem biura księgowego za sporządzenie sprawozdania finansowego. Jeżeli przechowywanie dokumentów likwidowanej spółki ma odbywać się odpłatnie, kolejnym wydatkiem będzie wynagrodzenie przechowawcy.
Likwidacja spółki z o.o. – dlaczego warto zlecić ją profesjonalistom?
Przeprowadzenie likwidacji spółki kapitałowej, zwłaszcza w przypadku spółki prowadzącej działalność gospodarczą na dużą skalę potrafi trwać wiele miesięcy. Jest procesem trudnym i złożonych tym bardziej, że zasady prowadzenia spraw spółki ulegają modyfikacji poprzez narzucenie określonego porządku działań.
Dodatkowo pojawia się potrzeba generowanie dużej ilości dokumentów, jak bilans otwarcia likwidacji czy liczne sprawozdania finansowe. Aby zapewnić możliwie sprawny przebieg poszczególnych etapów i pełną zgodność z przepisami prawa, warto skorzystać ze wsparcia kancelarii z wieloletnim doświadczeniem w obsłudze korporacyjnej przedsiębiorców.
Dzięki fachowej pomocy przedsiębiorca może czuć się bezpiecznie.
