Wejście w życie Nowego Ładu spowodowało, że dla wielu przedsiębiorców prowadzenie działalności gospodarczej w Polsce przestało być równie opłacalne, jak wcześniej. Aby zoptymalizować korzyści płynące z biznesu, część firm podejmuje decyzję o przeniesieniu firmy do raju podatkowego. Czy zakładanie spółki za granicą w raju podatkowym to dobry pomysł? Czy w Europie nadal istnieją jeszcze raje podatkowe?
Optymalizacja podatkowa a unikanie opodatkowania
Na wstępie należy dokonać rozróżnienia między unikaniem opodatkowania a optymalizacją podatkową. Unikanie opodatkowania zawsze jest działaniem niezgodnym z prawem, które polega na eliminacji ciężaru podatkowego poprzez zatajenie przez podatnika zobowiązania podatkowego powstałego z mocy prawa. W efekcie dochodzi do nieuzasadnionego zredukowania lub całkowitego uchylenia się od spełnienia świadczenia publicznoprawnego. Według stanowisk doktryny do typowych metod unikania opodatkowania zalicza się:
- niezgłoszenie podstawy lub przedmiotu opodatkowania;
- składanie nierzetelnych deklaracji podatkowych;
- firmanctwo;
- wyłudzenie zwrotu podatku.
Z kolei optymalizacja podatkowa zmierza do obniżenia zobowiązania podatkowego lub jego odsunięcia w czasie, ale zawsze w zgodzie z prawem. Poprzez wykorzystanie dostępnych mechanizmów przedsiębiorcy mogą zmniejszyć świadczenia publicznoprawne.
Dlaczego optymalizacja podatkowa nie działa tak jak nam się wydaje?
Kilka lat temu optymalizacja podatkowa przy użyciu spółki zagranicznej kojarzyła się wszystkim z optymalizacją PITu. Oznaczało to, że posiadając spółkę zagraniczną, jednocześnie będąc w jej zarządzie nie płaciło się podatku dochodowego od osób fizycznych z wypłacanych sobie wynagrodzeń z tej spółki. Niestety ze względu na zmiany w prawie międzynarodowym i polskim teraz tak to nie wygląda. Swój osobisty podatek dochodowy zapłacimy zawsze tam, gdzie mamy swoją rezydencję podatkową, czyli jeśli wypłacamy sobie wynagrodzenie ze spółki zagranicznej, a na co dzień mieszkamy w Polsce, to PIT zapłacimy w Polsce według polskich przepisów.
Optymalizacja podatkowa przy spółkach zagranicznych opiera się na optymalizacji podatków kapitałowych.
Najpopularniejsze metody optymalizacji podatkowej
Jedną ze strategii optymalizacji jest wybór właściwego modelu opodatkowania, formy organizacyjno-prawnej lub odpowiedniego profilu działalności gospodarczej umożliwiającej zastosowanie preferencji podatkowych.
Popularnym sposobem optymalizacji jest także założenie działalności gospodarczej w kraju oferującym sprzyjające warunki prowadzenia działalności gospodarczej. W tym kontekście zwykle używa się określenia raje podatkowe.
Czym są raje podatkowe?
Jeszcze w latach 90. ubiegłego wieku OECD podjęła próbę zdefiniowania raju podatkowego, wskazując jako jego elementy charakterystyczne następujące cechy:
- niski podatek dochodowy lub wręcz jego brak albo przedstawienie go w sposób nominalny, niepowiązany z wysokością dochodu firmy;
- brak wymiany informacji podatkowych z innymi państwami lub organizacjami międzynarodowymi;
- nieprzejrzysty system podatkowy;
- oderwanie systemu fiskalnego od gospodarki państwowej, co pozwala na zastosowanie bardzo niskich podatków lub niewielu rodzajów obciążeń.
Jednocześnie kraje uznawane za raje podatkowe realizują tego rodzaju działania przez lata, co sprzyja przenoszeniu tam biznesów przez zagraniczne firmy.
Konsekwencje prowadzenia działalności gospodarczej w raju podatkowym
Minister Finansów w ślad za wytycznymi Rady Unii Europejskiej prowadzi stale aktualizowaną listę państw realizujących szkodliwą gospodarkę podatkową. Najnowsze rozporządzenie w tym zakresie pochodzi z 28 marca 2019 r. i wymienia ponad 20 państw na całym świecie, w tym:
- Księstwo Andory;
- Republikę Liberii;
- Księstwo Monako;
- Republikę Seszeli;
- Republikę Panamy.
Obok tego rejestru Rada UE prowadzi listę państw niechętnych do współpracy podatkowej. Oczywiście ten wykaz nie ma charakteru wiążącego dla państw członkowskich, ale może służyć jako wytyczna m.in. dla organów podatkowych.
Czy prowadzenie działalności gospodarczej w raju podatkowym lub współpraca z nim, np. poprzez założenie spółki-córki jest zabroniona? Nie jest, ale przedsiębiorcy powinni zdawać sobie sprawę, że transakcje dokonywane przez podmioty mające siedzibę w raju podatkowym są traktowane analogicznie, jak operacje dokonywane między podmiotami powiązanymi, co oznacza konieczność sporządzania dokumentacji cen transferowych. Jednocześnie należy jednak wskazać, że w przypadku tego rodzaju transakcji progi graniczne są znacznie bardziej restrykcyjne i w przypadku podmiotów opodatkowanych podatkiem CIT wynoszą – zgodnie z art. 11k ust. 2a ustawy o CIT:
- 2 500 000 zł w przypadku transakcji finansowego (dla porównania próg bazowy to 10 000 000 zł);
- 500 000 zł w przypadku transakcji innej niż transakcji finansowa (dla porównania próg bazowy to 2 000 000 zł).
Taki biznes musi być prowadzony z daleko idącą ostrożnością i może wiązać się ze wzmożoną częstotliwością kontroli podatkowych.
Raje podatkowe w Europe. Gdzie ich szukać?
Raje podatkowe kojarzą się głównie z egzotycznymi krajami i rzeczywiście według oficjalnych danych nie ma ich w Europie. Za państwa oferujące korzystne warunki prowadzenia działalności uważa się jednak m.in.:
- Andorę – brak podatku majątkowego i najniższy VAT w Europie, niski CIT (10%), brak podatku od zysków kapitałowych do 3 000 euro;
- Maltę – efektywne opodatkowanie na poziomie 5%, brak podatku od zysków kapitałowych, opłat licencyjnych i dywidendy;
- Gibraltar – brak podatku VAT, podatek CIT 10%;
- Cypr – brak podatku od zysków kapitałowych, podstawowy podatek CIT 12,5%.
Przedsiębiorcy, którzy planują przenieść spółkę do raju podatkowego w Europie mogą zabezpieczyć swoje interesy, zlecając rejestrację i obsługę takiego podmiotu kancelarii Oniszczuk & Associates z wieloletnim doświadczeniem w zakładaniu spółek offshore.
