Zakładając spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, wspólnicy muszą wnieść do niej wkłady na pokrycie udziałów w kapitale zakładowym. To majątek spółki, jakim dysponuje ona na początku prowadzenia działalności gospodarczej. Co warto wiedzieć o kapitale zakładowym w spółce z o.o.? Jak go podwyższyć i jak obniżyć?
Czym jest kapitał zakładowy spółki?
Umowa spółki z o.o., stosownie do brzmienia art. 166 §1 pkt 3 k.s.h., musi określać wysokość kapitału zakładowego. W pewnym uproszczeniu można powiedzieć, że jest to majątek spółki, jakim dysponuje ona zaraz po rozpoczęciu działalności. Na kapitał zakładowy mogą składać się zarówno wkłady pieniężne (środki wpłacone na rachunek bankowy spółki), jak i aporty wnoszone na pokrycie udziałów (np. samochód, sprzęt IT, znak towarowy). Choć w umowie spółki kapitał zakładowy musi się znaleźć, sam majątek osoby prawnej będzie wielokrotnie ulegał zmianom w trakcie jej funkcjonowania, np. zwiększy się w wyniku przyjęcia w poczet wspólników nowej osoby.
W przypadku spółki z o.o. wymaga się oświadczenia o pełnym pokryciu kapitału zakładowego jeszcze przed zarejestrowaniem podmiotu. Warto przy tym pamiętać, że wspólnicy mogą wybrać rejestrację spółki:
- u notariusza – możliwe jest wnoszenie wkładów pieniężnych lub niepieniężnych;
- przez system S24 – formularz dopuszcza wyłącznie możliwość zadeklarowania wkładów pieniężnych.
Ile wynosi minimalna wysokość kapitału zakładowego?
Kodeks spółek handlowych określa próg kapitału zakładowego dla kilku rodzajów spółek i w każdym przypadku jest od inny:
- wysokość kapitału zakładowego w spółce z o.o. wynosi 5 tysięcy złotych;
- wysokość kapitału zakładowego spółki komandytowo-akcyjnej wynosi 50 tysięcy złotych;
- wysokość kapitału zakładowego spółki akcyjnej to 100 tysięcy złotych;
- wysokość kapitału zakładowego w prostej spółce akcyjnej wynosi 1 zł.
Co oznacza zasada nienaruszalności kapitału zakładowego?
Nienaruszalność kapitału zakładowego spółki oznacza, że wysokość sumy oznaczonej w umowie spółki ma stały charakter, a jego zmiana jest sformalizowana. Wspólnicy są zobowiązani do wyrównania niedoboru, jeżeli okaże się, że w kapitale zakładowym powstały braki. Nie mogą też podejmować czynności, które zmierzałyby do uszczuplenia kapitału zakładowego.
Jakie funkcje pełni kapitał zakładowy?
W praktyce kapitał zakładowy pełni przede wszystkim funkcję prawną, czyli odzwierciedla udziały obejmowane w zamian za wkłady wspólników. Pozwala też na rozpoczęcie działalności spółki.
Niezależnie od wartości kapitału zakładowego trudno jednak zgodzić się ze stanowiskiem, że pełni on funkcję gwarancyjną. Często okazuje się, że w trakcie działalności spółka dysponuje znacznie większym majątkiem (np. ulokowanym w nieruchomościach lub maszynach) albo przeciwnie – mniejszym, jeżeli poniosła stratę.
Dla kontrahentów, ale także instytucji finansowych udzielających wsparcia pieniężnego, kapitał zakładowy spółki z o.o. pełni też funkcję informacyjną, ponieważ pozwala wstępnie ocenić jej kondycję finansową.
Jak przebiega zmiana kapitału zakładowego spółki?
Kapitał zakładowy spółki z o.o. może zostać zarówno podwyższony, jak i obniżony. Obie procedury są sformalizowane i wymagają działania w określony sposób.
Podwyższenie kapitału zakładowego w spółce z o.o.
Podwyższenie kapitału może wynikać z różnych czynników, np. przyjęcia nowego wspólnika, który wnosi wkłady do majątku spółki czy dokapitalizowania podmiotu przez dotychczasowych wspólników. Podwyższenie kapitału może nastąpić zarówno z wkładów pieniężnych, jak i wkładów niepieniężnych wnoszonych przez wspólników oraz ze środków własnych. W pierwszym przypadku dochodzi do powiększenia majątku spółki. W drugim przesuwane są jedynie wartości w bilansie, ale majątek pozostaje ten sam. Kodeks spółek handlowych przewiduje dwa tryby podwyższenia kapitału zakładowego:
- na podstawie umowy spółki – pod warunkiem że określa ona maksymalną wysokość podwyższenia kapitału oraz termin, w jakim ma zostać dokonana czynność;
- w wyniku zmiany umowy spółki – uchwała w przedmiocie podwyższenia kapitału powinna zostać podjęta większością ⅔ głosów, chyba że umowa spółki przewiduje surowsze wymagania. Protokół powinien dochować formy aktu notarialnego. Pierwszeństwo w objęciu udziałów mają dotychczasowi wspólnicy spółki.
Podwyższenie kapitału zakładowego powinno być zgłoszone do Krajowego Rejestru Sądowego za pośrednictwem:
- Portalu Rejestrów Sądowych;
- systemu S24 pod warunkiem, że spółka została założona za pośrednictwem tego systemu, nie zmieniono jej notarialnie, a wspólnicy wnoszą wyłącznie wkłady pieniężne.
Opodatkowanie podwyższenia kapitału zakładowego
Podwyższenie kapitału podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnej w wysokości 0,5% kwoty, o jaką wzrósł kapitał zakładowy. Wysokość podstawy opodatkowania może zostać pomniejszona o koszty pobrane przez notariusza oraz związane z wpisem zmiany do KRS.
Obniżenie kapitału zakładowego w spółce z o.o.
Obniżenie kapitału zakładowego przyjmuje postać uchwały mającej formę aktu notarialnego. Taka uchwała powinna określać kwotę, o jaką jest obniżany kapitał oraz sposób tego obniżenia. Za obniżeniem musi opowiedzieć się przynajmniej ⅔ wspólników. Należy jednak pamiętać, że minimalny kapitał zakładowy spółki z o.o. to 5 tysięcy złotych.
Obniżenie kapitału zakładowego spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wymaga przeprowadzenia postępowania konwokacyjnego, czyli zawiadomienia o tym fakcie wierzycieli spółki, którzy w terminie 3 miesięcy mogą zgłosić sprzeciw. Powinni oni zostać zaspokojeni lub zabezpieczeni przez spółkę.
Procedury konwokacyjnej nie przeprowadza się, jeżeli wraz z obniżeniem kapitału wkłady wspólników nie są im zwracane i jednocześnie następuje podwyższenie kapitału co najmniej do pierwotnej wysokości.
Kapitał zakładowy spółki a wysoka strata
Analizując kapitał zakładowy, warto także zwrócić uwagę na brzmienie art. 233 k.s.h. Zgodnie z tym przepisem w sytuacji, gdy bilans sporządzony przez zarząd wykaże stratę przewyższającą sumę kapitału zapasowego i zakładowego oraz połowę kapitału zakładowego, zarząd jest zgromadzony niezwłocznie zwołać zgromadzenie wspólników w celu powzięciu uchwały dotyczącej dalszej działalności spółki. Przy bardzo niskim kapitale zakładowym relatywnie łatwo o taką sytuację.
Czy spółka powinna mieć wysoki kapitał zakładowy?
O tym, czy spółka powinna mieć wysoki kapitał zakładowy, decydują przede wszystkim członkowie zarządu spółki. W określonych sytuacjach, np. częstego uczestnictwa w przetargach, ale korzystania z finansowania dłużnego takie rozwiązanie może okazać się korzystne. Przed zarejestrowaniem spółki warto skonsultować kwestię kapitału z kancelarią prawną, która doradzi rozwiązania optymalne, skorelowane z działalnością spółki.
