Rozporządzenie MiCA: Co musisz wiedzieć o regulacjach dotyczących kryptowalut

Poznaj kluczowe zmiany Rozporządzenia MiCA i najważniejsze regulacje dotyczące kryptowalut w Unii Europejskiej.

Na przestrzeni ostatnich lat technologia blockchain oraz nierozerwalnie związane z nią kryptoaktywa zyskały ogromną popularność. Wzrost zainteresowania był widoczny zarówno wśród inwestorów indywidualnych, jak i instytucji finansowych. Wprowadzenie jednolitych regulacji na poziomie unijnym było więc kwestią czasu. Po kilku latach intensywnych prac, 20 kwietnia 2023 r., Parlament Europejski przyjął dokument określany skrótem MiCA, czyli Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1114 w sprawie rynków kryptoaktywów.

Rozporządzenie MiCA i regulacje dotyczące kryptowalut w UE

MiCA to pierwszy regulacyjny akt prawny, który kompleksowo porządkuje rynek kryptoaktywów w całej Unii Europejskiej. Głównym celem rozporządzenia jest stworzenie jednolitego ekosystemu dla cyfrowych aktywów. W efekcie ma to zwiększyć przejrzystość, bezpieczeństwo i zaufanie do całego sektora kryptowalut. Nowe przepisy obejmują szeroki zakres – od definicji kryptoaktywów, przez zasady emisji, aż po regulacje dotyczące dostawców usług i ochrony konsumentów. Wzorowane są na dotychczasowych regulacjach, takich jak Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/65/UE z dnia 15 maja 2014 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych (MiFID) oraz Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 596/2014 z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie nadużyć na rynku (MAR).

MiCA – stopniowe wdrożenie przepisów

Rozporządzenie MiCA weszło w życie dwudziestego dnia po publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Jednak jego stosowanie zostało rozłożone na kilka etapów. Częściowo obowiązuje już od 29 czerwca ubiegłego roku. Kolejny ważny fragment – dotyczący tokenów ART i EMT – zacznie obowiązywać 30 czerwca 2024 r. Całe rozporządzenie stanie się w pełni obowiązujące 30 grudnia bieżącego roku.

Rodzaje kryptoaktywów według MiCA

Jednym z największych osiągnięć MiCA jest wprowadzenie jednolitej definicji legalnej kryptoaktywów. Do tej pory wiele państw członkowskich, w tym także Polska, napotykało trudności z jednoznacznym zdefiniowaniem kryptoaktywów w kontekście prawnym. Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 5 MiCA, kryptoaktywa to cyfrowe odzwierciedlenie wartości lub prawa, które można przenosić i przechowywać w formie elektronicznej z wykorzystaniem technologii rozproszonego rejestru lub podobnej. Na podstawie tej definicji MiCA wyróżnia następujące rodzaje kryptoaktywów:

• Token ART (asset-referenced token): Token powiązany z aktywami, którego wartość ma być stabilnie utrzymywana poprzez związek z inną wartością lub prawem (lub ich kombinacją). Token ART musi być powiązany z co najmniej jedną walutą urzędową.
• Token EMT (electronic money token): Obejmuje wszystkie kryptoaktywa, które mają utrzymywać stabilną wartość poprzez powiązanie z jedną walutą urzędową.
• Token użytkowy (utility token): Tokeny, które pozwalają na dostęp do towarów lub usług dostarczanych przez emitenta. Nie spełniają definicji tokena ART i EMT.

Status dostawcy usług kryptoaktywów (CASP)

MiCA wprowadza status dostawcy usług w zakresie kryptoaktywów, czyli CASP (Crypto-Asset Service Provider). Dotyczy to podmiotów oferujących usługi związane z kryptoaktywami. Bardzo podobne rozwiązanie w 2021 r. wprowadził rząd estoński, który określił dostawców jako VASP (Virtual Asset Service Provider). Więcej o tym można przeczytać w artykule tutaj.

Zgodnie z MiCA, o status CASP powinien aplikować każdy podmiot, który wykonuje jedną lub więcej z poniższych usług w imieniu swoich klientów:

• Przechowywanie i zarządzanie kryptoaktywami, np. oferowanie wirtualnych portfeli kryptowalutowych.
• Wymiana kryptoaktywów na waluty fiducjarne lub inne kryptoaktywa, np. EUR na BTC.
• Działalność platform handlowych, w tym giełd kryptowalut oraz marketów oferujących np. NFT.
• Emisja kryptoaktywów, obejmująca tokeny użytkowe, EMT oraz ART, a także crowdfunding w formie ICO (initial coin offering) lub STO (security token offering).
• Doradztwo w zakresie kryptoaktywów, obejmujące rekomendacje inwestycyjne dotyczące konkretnych aktywów.
• Przekazywanie zleceń na rynku kryptoaktywów, np. działalność brokerska związana z realizacją zleceń kupna/sprzedaży klientów.

Licencjonowanie dostawców usług kryptoaktywów

Zgodnie z MiCA, każdy podmiot działający jako CASP musi uzyskać odpowiednią licencję od właściwego organu nadzorczego w kraju członkowskim UE, w którym prowadzi działalność. Dzięki temu ujednolicono zasady przyznawania licencji, a także zwiększono bezpieczeństwo i stabilność rynku kryptoaktywów w Unii Europejskiej. Status dostawcy usług mogą uzyskać zarówno podmioty dotychczas nieregulowane i nienadzorowane, takie jak giełdy kryptowalut, jak i tradycyjne instytucje finansowe, np. banki, po notyfikowaniu zamiaru świadczenia usług w zakresie kryptoaktywów.

Wdrożenie Rozporządzenia MiCA w państwach członkowskich

Zgodnie z art. 149 ust. 4, rozporządzenie MiCA wiąże w całości oraz jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich UE. Oznacza to znaczące ograniczenie działań legislacyjnych na poziomie krajowym. W Polsce, 14 czerwca bieżącego roku, Ministerstwo Finansów opublikowało komunikat, w którym przedstawiono projekt ustawy o kryptoaktywach. Ustawa jest niezbędna, aby dostosować obowiązujące w kraju przepisy do rozporządzenia MiCA. Projekt zakłada m.in. wyznaczenie KNF jako organu właściwego w zakresie stosowania rozporządzenia oraz przyznanie Komisji narzędzi nadzoru. Projekt określa także obowiązki emitentów tokenów powiązanych z kryptoaktywami i tokenów powiązanych z e-pieniądzem oraz wprowadza odpowiedzialność karną dla podmiotów nadzorowanych.

Pierwotnie planowano przyjęcie projektu w II kwartale br., jednak termin ten został przesunięty. W ciągu najbliższych tygodni zaplanowano kolejną serię konsultacji, które mają pogodzić oczekiwania uczestników rynku i organów nadzorczych. Konflikt dotyczy głównie opłat za nadzór oraz nieproporcjonalnie wysokich kar za ewentualne naruszenia rozporządzenia.

Ochrona rynku kryptowalut – przejrzystość i bezpieczeństwo

Wprowadzenie jednolitej definicji kryptoaktywów i ustanowienie ram prawnych dla dostawców usług w tym zakresie (CASP) pozwala na zwiększenie przejrzystości, bezpieczeństwa i stabilności całego rynku kryptoaktywów. MiCA harmonizuje przepisy w całej UE. Z jednej strony podnosi to próg wejścia na rynek, ale z drugiej ułatwia innowacje i rozwój nowych technologii. Wszystko to przy jednoczesnym zapewnieniu ochrony inwestorów oraz przeciwdziałaniu potencjalnym nadużyciom.

Podsumowanie

Powyżej przedstawiono najważniejsze zmiany Rozporządzenia MiCA iregulacje dotyczące kryptowalut w Unii Europejskiej.Rozporządzenie MiCA to kluczowy krok w regulacji rynku kryptoaktywów w Europie. Jego implementacja przyniesie większą przejrzystość, bezpieczeństwo i zaufanie do sektora kryptowalut. Dla dostawców usług kryptowalut i inwestorów oznacza to nowe wyzwania, ale również szansę na rozwój w stabilnym środowisku regulacyjnym.

autor: Jakub Boch